آشنایی با غذاهای مضر بعد از شیمی درمانی و عدم استفاده از آنها برای دریافت نتایج مطلوب از این روش درمان اهمیت ویژه‌ای دارد. بیمارانی که به سرطان مبتلا هستند و دوره شیمی درمانی را طی می‌کنند باید به تغذیه بعد از شیمی درمانی و رژیم غذایی خود دقت داشته باشند و از غذاهای ممنوع بعد از شیمی درمانی استفاده نکنند. به طور مثال مصرف فست فودها، غذاهای چرب، گوشت قرمز و… در این دوره حساس درمان، باعث اختلال در روند بهبودی شده و مشکلات متعددی را به بار می‌آورند.
تاثیر شیمی درمانی بر تغذیه
در طول دوره شیمی درمانی فرد با احساساتی مانند تغییر حس چشایی و بویایی، حالت تهوع و استفراغ، کاهش اشتها، یبوست، اسهال، خستگی، افسردگی و… مواجه می‌شود که همه این موارد بر تغذیه فرد تاثیر می‌گذارند. در چنین دوره حساسی توصیه می‌شود که افراد بیشتر از غذاهای پرکالری و غذاهای حاوی پروتئین استفاده کنند و مقدار مصرف خامه، پنیر، شیر و تخم مرغ را در رژیم غذایی خود بی‌افزاید. افراد مبتلا به سرطان سینه که پروسه درمان را طی می‌کنند باید در رژیم غذایی خود تغییراتی را ایجاد کنند تا بدن آنها در مقابله با عوارض جانبی درمان مقاومت نشان داده و کم نیاورد. مصرف مواد غذایی حاوی کالری و پروتئین، برای سلامت بدن در این دوره اهمیت زیادی دارد؛ چراکه این غذاها توان بدن را برای مبارزه با عفونت‌ها و عوارض جانبی افزایش داده و به تقویت سیستم ایمنی بدن و بهبود بافت‌های آسیب دیده کمک زیادی می‌کنند.
مصرف چه غذاهایی بعد از شیمی درمانی مجاز است؟
همان اندازه که شناخت غذاهای مضر بعد از شیمی درمانی اهمیت دارد، آشنایی با غذاهای مفید بعد از شیمی درمانی نیز بسیار حائز اهمیت است. افرادی که دوره شیمی درمانی را پشت سر گذاشته‌اند، باید در رژیم غذایی خود به یک سری نکات و بایدها و نبایدها توجه کنند تا به عوارض بعد از درمان یا بازگشت بیماری مواجه نشوند. این موارد معمولا بعد از انجام جراحی و جلسه های شیمی درمانی توسط بهترین جراح سینه به بیمار بیان می‌شود. از جمله غذاهای مجاز برای دوره بعد از شیمی درمانی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- انواع غذاهای کم چرب
- غذاهای خنک و سرد که بوی کمی دارند و باعث ایجاد حالت تهوع نمی‌شوند.
- مصرف روزانه وعده‌های غذایی و میان وعده‌ها به طور کامل
- دریافت پروتئین و کالری کافی در طول روز
- مصرف کره بادام زمینی، تخم مرغ، مرغک گوشت قرمز بدون چربی و ماهی تازه
- مصرف انواع حبوبات و آجیل در طول روز
- مصرف آب و سایر مایعات به مقدار فراوان
- مصرف شیرینی، مربا و عسل طبیعی
- مصرف نوشیدنی‌های پرکالری مانند شیک و اسموتی
- مصرف ماست، پنیر، سوپ و سیب زمینی پخته
- مصرف میوه‌هایی مانند طالبی، زغال اخته، بلوبری، پرتقال
قبل از شیمی درمانی باید غذا یا داروی خاصی مصرف کنیم؟
قبل از شیمی درمانی نیازی به استفاده از داروهای خاص نیست و اگر بیمار به داروی خاصی نیاز پیدا کند، پزشک این موضوع را با او در میان می‌گذارد. در مورد مصرف غذا قبل از شیمی درمانی باید بگوییم که قبل از آغاز این دوره بهتر است، غذاها و خوراکی‌هایی را به رژیم غذایی خود اضافه کنید که پروتئین و کالری لازم برای بدن را به خوبی تامین کنند. غذاهای حاوی پروتئین مانند ماهی، تخم مرغ، آجیل، انواع حبوبات و… برای ترمیم بافت‌های آسیب دیده بدن بسیار مناسب هستند و به حفظ سلامت سیستم ایمنی و رشد اندام‌های آسیب دیده کمک زیادی می‌کنند. اگر بدن شما قبل از آغاز شیمی درمانی از پروتئین کافی برخوردار باشد بعد از این دوره یا در طول این دوره کمتر دچار آسیب می‌شود و روند بهبودی زودتر پیش می‌رود.
همچنین با توجه به خستگی، بی‌حالی و سایر عوارض ناشی از شیمی درمانی روی بیماران، بهتر است قبل از آغاز این روش درمان از منابع غذایی حاوی کربوهیدرات از جمله میوه‌ها، سبزیجات تازه، لوبیا و غلات کامل استفاده کنید تا سوخت مورد نیاز برای فعالیت‌های بدن و عملکرد مناسب اندام‌ها به خوبی تامین شود.
چه غذاهایی بعد از شیمی درمانی ممنوع است؟
دوره شیمی درمانی یک دوره حساس است که بدن را با تغییرات متعددی روبرو می‌کند. افرادی که به سرطان مبتلا هستند و تحت این روش درمان قرار می‌گیرند، باید در رژیم غذایی خود اصلاحاتی انجام دهند و بعد از شیمی درمانی یک سری محدودیت‌ها در رژیم روزانه خود ایجاد کنند. مصرف یک‌سری غذاها بعد از شیمی درمانی اصلاً توصیه نمی‌شود؛ چرا که عوارض و مشکلات متعددی را برای فرد ایجاد می‌کند. از غذاهای مضر بعد از شیمی درمانی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
- این غذاها حاوی مواد افزودنی مضر از جمله نمک و چربی هستند و برای بیماران سرطانی اصلاً توصیه نمی‌شوند.
- به دلیل برخورداری از چربی‌های اشباع و ترانس، برای دوره بعد از شیمی درمانی مضر محسوب می‌شوند.
- مصرف غذاهای پرچرب مانند محصولات لبنی پرچرب یا گوشت قرمز پرچرب برای بعد از شیمی درمانی مضر محسوب می‌شود.
- افرادی که در دوره بعد از شیمی درمانی به سر می‌برند، نباید از نوشیدنی‌ها و غذاهای حاوی قند از جمله نوشابه، آبنبات، شیرینی جات و… استفاده کنند.
- الکل و نوشیدنی‌های الکلی از خطرناک‌ترین نوشیدنی‌ها برای دوران بعد از شیمی درمانی هستند و به هیچ عنوان توصیه نمی‌شوند.
- سس سویا یکی از خوردنی‌های محبوب برای بسیاری از افراد است. اما متاسفانه مصرف آن برای افراد مبتلا به سرطان یا افرادی که دوره بعد از شیمی درمانی را سپری می‌کنند اصلاً توصیه نمی‌شود. چرا که این ماده غذایی، سدیم زیادی دارد و برای این افراد کاملاً خطرناک است.
- مصرف غذاهای کنسرو شده حتی سوپ‌های کنسرو شده به دلیل برخورداری از سدیم، برای بیماران سرطانی و افرادی که در دوره بعد از شیمی درمانی به سر می‌برند به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود.
- پنیر کاتیج جزو محصولات لبنی به شدت فرآوری شده است. به همین علت مصرف آن برای دوره بعد از شیمی درمانی مضر محسوب می‌شود. اگرچه مصرف لبنیات و پنیر برای دوره سرطان یا حتی بعد از شیمی درمانی ضرری ندارد. اما پنیرهای فرآوری شده‌ای مثل کاتیج به دلیل سدیم بالا بسیار خطرناک هستند.
مصرف غذاهای چرب بعد از شیمی درمانی چه عوارضی دارد؟
مصرف غذاهای چرب بعد از شیمی درمانی یا حتی در حالت عادی برای افراد معمولی اصلاً توصیه نمی‌شود. اما میزان خطر آن برای افراد مبتلا به سرطان یا افرادی که شیمی درمانی انجام داده‌اند بسیار بیشتر است. به این علت که چربی‌ها و روغن موجود در غذاهای پرچرب باعث آزاد شدن اسیدهای چرب ترانس در بدن می‌شود و این موضوع خطر ابتلا به سرطان را افزایش می‌دهد. این موضوع در مورد افرادی که در دوره بعد از شیمی درمانی به سر می‌برند، باعث بازگشت بیماری می‌شود.
تا چند ساعت بعد از شیمی درمانی نباید غذا بخوریم؟
افرادی که تحت شیمی درمانی قرار می‌گیرند، معمولاً با عوارض این روش درمان از جمله کاهش اشتها مواجه می‌شوند و میل و رغبت آنها برای مصرف غذاها کاهش پیدا می‌کند. به طور کلی بعد از شیمی درمانی به مدت ۲ تا ۳ ساعت غذا نخورید. بعد از گذشت این مدت زمان، برای شروع تغذیه بهتر است از وعده‌های غذایی سبک آغاز کنید. به طور مثال مصرف سوپ‌های سبک برای شروع تغذیه بعد از درمان انتخاب مناسبی است. در این دوره معمولاً اشتهای افراد به طور چشمگیری کاهش پیدا می‌کند، بنابراین اصرار به پرخوری نکنید و با درک شرایط بیماری، حجم وعده‌های غذایی را کاهش داده و به تعداد دفعات آن بیافزایید.
